Het is oktober en stilaan tijd voor sommige van onze exotische gezelschapsdieren om in winterrust of winterslaap te gaan. In een vorige facebookpost kon je al lezen wat het verschil is tussen winterrust en winterslaap. In dit bericht lichten we de meest gehouden exotische huisdieren uit die een winterrust of winterslaap nodig hebben.
BAARDAGAMEN
De baardagaam is er eentje die een WINTERRUST nodig heeft. Hij zal dus nog periodes van activiteit kennen en zo nu en dan nog eten. Hij heeft ook nog warmte en licht nodig. Weliswaar een pak minder dan normaal. Van nature komt dit reptiel voor in een aantal (semi-)woestijnachtige delen van Australië. Doorgaans regent het daar niet en omdat er weinig tot geen wolken zijn, koelt het er ’s nachts erg af. In de zomer kan het in de outback veertig graden of meer worden. In de winter is het er overdag ongeveer 22 graden Celsius.
Het is belangrijk om deze twee seizoenen na te bootsen. Hierdoor blijft de baardagaam in zijn natuurlijke cyclus wat een grote positieve invloed heeft op zijn gezondheid en welzijn. Je laat de winterrust best doorgaan tijdens onze winter. De winterrust mag twee maanden duren.
Buiten de winterrust dient de nachttemperatuur rond de 21 graden te liggen, de dagtemperatuur in de koude delen van het terrarium rond de 27 graden en in de warme delen (zonneplaats) tot 40 graden. De UV-lamp brandt ongeveer 14 uren per dag.Tijdens de winterrust zorg je voor een nachttemperatuur van ongeveer 15 graden, een dagtemperatuur in de koude delen van het terrarium van ongeveer 18 graden en een dagtemperatuur van ongeveer 25 graden in de warme delen. De UV-lamp laat je 9 à 10 uren per dag branden.
Om van het zomer- naar het winterregime over te schakelen, trek je best een drietal weken uit om de temperatuur en het UV-licht stapsgewijs af te bouwen. Hetzelfde geldt voor het omschakelen van winterrust naar zomertijd. Uiteraard bouw je dan gradueel weer op.
Tijdens de winterrust mag je je baardagaam één keer per drie weken iets te eten geven dat snel verteert. Geen groenten dus, maar eerder (levende) insecten. Een grote bak vers water om te drinken moet altijd aanwezig zijn. Het is niet nodig om je baardagaam tijdens de winterrust een badje te geven. Als de baardagaam het zelf nodig vindt, zal hij wel in de drinkbak gaan liggen.
Na de twee maanden winterrust moeten de temperatuur en lichtintensiteit dus weer gaandeweg worden verhoogd. De baardagaam zal stilaan meer gaan eten, wat actiever worden en zijn oorspronkelijke kleuren terugkrijgen die tijdens de winterrust fletser geworden waren.
KOUSENBANDSLANGEN – TRACHEMISSEN – MEDITTERANE LANDSCHILDPADDEN
De kousen- of kousebandslang, de trachemis of geel- of roodwangschildpad (naargelang van waar hij precies vandaan komt, kan hij soms een winterrust i.p.v. een winterslaap nodig hebben) en de mediterrane landschildpad zoals bijvoorbeeld de Moorse, de Griekse en de vierteenschildpad, zijn veel gehouden reptielen die in volledige WINTERSLAAP gaan. D.w.z. dat ze echt slapen, niet eten en tussendoor niet ontwaken.
Een omgevingstemperatuur van 10 graden en minder zijn oké om een winterslaap te doen. Ideaal is het ongeveer 5 graden én donker. Voor de dieren die binnenshuis in een terrarium leven, kan je temperatuur en licht het beste afbouwen op 3 à 4 weken tijd van 12 à 14 uren naar 0. Dat kan je doen door bijvoorbeeld in stappen van 3 tot 4 uren per week te minderen. Naarmate de kunstmatige dagen korter en kouder worden, geef je je dier alsmaar minder te eten.
Tijdens deze voorbereiding geef je je kousenbandslang of landschildpad best 2 à 3 badjes in lauw water om hun darmen leeg te maken: het dier zit/ligt er met zijn hele lichaam in met het water tot net onder de neus gedurende een kwartier à 20 minuten. Je kan daarbij bijvoorbeeld dit schema aanhouden: twee badjes in de week voor het dier in de frigo gaat met 3 tot 6 dagen tussen het eerste en het tweede badje. Het derde of laatste badje op de dag dat het dier in de frigo en dus volledig in winterslaap gaat. Tijdens deze week geef je geen voeding meer.
De landschildpad mag je – in de weken vooraleer die zijn winterslaap aanvangt – suikerrijke voeding geven zoals fruit.
Omdat het moeilijk is om tijdens de winterslaap een constante temperatuur van 5 graden aan te houden – zowel in het terrarium binnenshuis als buiten in de tuin – is het aangewezen om je dier onder te brengen in een (aparte) frigo waar je uiteraard niet te vaak in moet zijn. Je zet je dier dan eerst in een bakje (zonder deksel!) met bodembedekking zoals grond met schors.
Weeg je dier net voor je het wegzet en weeg het opnieuw elke veertien dagen. Je dier mag niet meer dan 5% van zijn oorspronkelijke lichaamsgewicht verliezen. Doet ie dat wel, dan maak je hem wakker en zet je hem onder de lamp op zomerregime. Er hoeft in dat geval dus geen overgangsperiode ingelast te worden. Het is normaal als je dier even beweegt wanneer je het uit de frigo haalt om te wegen. Zorg er alleen voor dat dit snel en efficiënt gebeurt. Enkele minuten uit de frigo kunnen geen kwaad.
Het spreekt voor zich dat je een dier dat je binnenshuis in een terrarium houdt, niet buiten zet tijdens de winter. Maar wat doe je dan met bijvoorbeeld landschildpadden die je wel buiten houdt? Er zijn enkele opties:
- (1) Je brengt het dier onder in een donkere en echt koude kelder waar de temperatuur niet boven de 10 graden gaat en zo min mogelijk schommelt.
- (2) Het dier brengt de winterslaap door in een frigo. Zie uitleg hierboven.
- (3) Je laat je landschildpad zich ergens op een plek naar keuze (van de schildpad) ingraven en legt er een berg bladeren bovenop, tot wel een meter hoog.
- (4) Je laat je landschildpad zich ingraven in een ton onderin de serre die je daar voorziet. Zet in dit geval de serre zeker open, zodat het er niet te warm wordt.
Hoewel het doen van een winterslaap buiten natuurlijker is, is het niet zonder gevaar. Je zal meestal minder makkelijk je schildpad kunnen pakken om te wegen en dus op te volgen. Soms weet je helemaal niet waar die zich ingegraven heeft. Maar het zijn vooral de ratten die gevaarlijk kunnen zijn. Ze kunnen aan de schildpad beginnen knabbelen en omdat die in winterslaap is en het metabolisme erg laag is, zullen ze zich niet ‘uit de voeten kunnen maken’. Merk je dit op tijdens de winterslaap of nadat je schildpad ontwaakt is, ga dan zo snel mogelijk naar de dierenarts om de open vleeswonden te laten verzorgen.
Heb je buiten waterschildpadden zoals trachemissen zitten, houd dan rekening met volgende zaken:
- (1) Een waterschildpad doet zijn winterslaap IN het water, op de bodem. Een laagje slib van gevallen bladeren e.d. is dan IDEAAL. Kuis de bodem dus niet op net voor de winter.
- (2) Zorg ervoor dat de vijver niet helemaal dichtvriest. Enkel het wateroppervlak mag bevroren zijn, MAAR niet helemaal dichtgevroren! Het dichtvriezen kan je voorkomen door een warmte-element in de vijver te plaatsen dat er voor zorgt dat het water niet kouder wordt dan bijvoorbeeld 4 à 5 graden. Je kan ook verticaal een buis in het water te steken die bovenaan uitsteekt.
- (3) Houd de filter in het oog. Die blijft het best de hele winter aan. Hij zorgt er bovendien mee voor dat het wateroppervlak niet volledig dichtvriest.
De winterslaap bij deze diersoorten duurt ongeveer vijf maanden.
LUIPAARDGEKKO’S
En wat met onze veel gehouden luipaardgekko? Deze gekkosoort wiens roots in Pakistan liggen, kent geen winterslaap of winterrust. Dit reptiel kent louter een koudere periode. De wintertemperatuur bedraagt 20 graden overdag en 18 graden ’s nachts en het licht mag 9 tot 10 uren per dag branden. De koudere periode duurt 6 tot 8 weken. Je mag de luipaardgekko één keer per drie weken iets te eten geven dat hij snel verteert, zoals fruit.
Slaapwel!
Het Team van Dierenarts Dieter